رابطۀ بین انتظارات از فعالیت‌های دورۀ بازنشستگی و فعالیت‌های واقعی دورۀ بازنشستگی و ویژگی‌های شغل در مطالعه‌ای طولی

پژوهشگران حیطه بازنشستگی در مورد فعالیت‌های دوره‌ی بازنشستگی به یکی از دو شکل آینده نگر یا گذشته نگر عمل کرده اند. در شکل اول از کارکنان در مورد انتظارات در رابطه با فعالیت‌های دوره بازنشستگی قبل از بازنشستگی از آنها سؤال پرسیده شده است یا به صورت گذشته نگر از افراد بازنشسته شده خواسته می‌شود از بازنشستگی مورد انتظارشان توصیفی ارائه دهند. همچنین تحقیقات پیرامون بازنشستگی دو رویکرد برنامه‌ریزی بازنشستگی (RP) و تصمیم بازنشستگی (RD) را به کار برده اند. در رویکرد نخست بازنشستگی فرآیندی مداوم، شامل برنامه‌ریزی برای اقدامات قبل و بعد از بازنشستگی است. اما رویکرد دوم تنها تصمیم‌گیری برای بازنشستگی را در نظر دارد. در پژوهش حاضر به صورت طولی این دو نوع سنجش با یکدیگر ترکیب شده است و این فرضیه‌ها را مورد آزمون قرار می‌دهد که بین فراوانی مورد انتظار فعالیت‌های بازنشستگی قبل و بعد از بازنشستگی رابطه وجود دارد همچنین بین ویژگی‌های شغل قبل وبعد از بازنشستگی رابطه وجود دارد. این فرضیه‌ها همچنین به صورت قطری ضرایب همبستگی بالاتری را در و روی جداول ضریب همبستگی بدست می‌دهد. به عبارت دیگر بیشترین رابطه بین هر ویژگی قبل از بازنشستگی با همان ویژگی پس از بازنشستگی (و نه وبژگی دیگر شغل) و بیشترین رابطه بین هر فعالیت قبل از بازنشستگی با همان فعالیت پس از بازنشستگی (و نه فعالیت دیگر) وجود دارد. همچنین در این پژوهش به این سؤال پاسخ داده خواهد شد که کدام عوامل، فعالیت‌های مورد انتظار قبل و بعد از بازنشستگی را تشکیل می‌دهد. داده‌ها در هر دو مرحله بوسیله‌ی پرسشنامه جمع‌آوری شد. پرسشنامه‌ها توسط 175 نفر از کارکنان یک شرکت صنعتی بزرگ در تهران، به عنوان شرکت کنندگان این پژوهش، تکمیل شدند. ابزار مورد استفاده برای سنجش ویژگی‌های شغل پرسشنامه ویژگی‌های شغلی سیمز، اسزیلاگی و کلر، 1976، و برای سنجش فعالیت‌های بازنشستگی پرسشنامه بیهر و نیلسون (1995) به کار برده شد. پرسشنامه‌ها در دو مرحله قبل و بعد از بازنشستگی توسط شرکت کنندگان تکمیل شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که بین گزارش‌های گذشته نگر و آینده نگر رابطه وجود دارد و این رابطه هم در مورد ویژگی‌های شغل و هم در مورد فعالیت‌های دوره بازنشستگی تأیید شد. بنابراین مطابق نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده، افراد برای بازنشستگی برنامه‌ریزی می‌کنند و بر اساس آن، فعالیت‌های بازنشستگی را انتخاب می‌کنند.